E-Ticaretin Göz Ardı Edilen Yüzü: İade Ekonomisi Üretimden Daha Pahalıya Patlıyor
Günümüzün dijitalleşen dünyasında, haberdozu.com.tr olarak e-ticaretin sunduğu kolaylıkların ardındaki gizli maliyetleri mercek altına alıyoruz. Alışverişin vazgeçilmez bir parçası haline gelen ‘tek tıkla iade’ konforu, aslında hem işletmeler hem de gezegenimiz için büyük bir lojistik ve çevresel yük oluşturuyor. Yaşar Üniversitesi Lojistik Yönetimi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Melisa Özbiltekin Pala, hızla büyüyen iade ekonomisinin hem finansal hem de ekolojik boyutlarını çarpıcı bir şekilde ortaya koydu.
‘Tek Tıkla İade’nin Maliyetli Gerçekleri
Dr. Pala’nın analizleri, birçok durumda bir giyim ürününün iade sürecinin, o ürünün tek birim üretim maliyetinden daha yüksek bir operasyonel maliyet anlamına geldiğini gösteriyor. Bu durum, bazı şirketleri iade edilen ürünleri yeniden satışa sunmak yerine imha etme noktasına getirebiliyor. Çevrimiçi alışverişin yaygınlaşmasıyla birlikte, tüketiciler için büyük bir kolaylık olan iade süreçleri, lojistik sektörü için adeta bir kabusa dönüşmüş durumda. Özellikle giyim sektöründeki artan iade oranları, ‘tersine lojistik’ kavramını tüm canlılığıyla gündeme taşıyor.
Tek Bir İadenin Ardındaki Karmaşık Lojistik Zinciri
Bir ürünün müşteriden alınıp depoya geri dönmesi, basit bir işlem gibi görünse de aslında çok katmanlı bir lojistik operasyonunu tetikliyor. Bu süreç; toplama, taşıma, detaylı kalite kontrol, yeniden paketleme ve tekrar stoklama gibi pek çok adımı içeriyor. Dr. Pala, bu sürecin maliyetini şu sözlerle özetliyor: “Örneğin bir kazağın üretim aşaması, genellikle ölçek ekonomileri sayesinde oldukça düşük maliyetliyken; iade edilen bir ürün için yürütülen adımlar, tekil bazda çok daha yüksek bir operasyonel yük oluşturuyor. Bu maliyet artışı, işletmeleri iade edilen ürünleri tekrar satışa hazırlamak yerine imha etme gibi zorlu bir karara itebiliyor.”
Görünmeyen Çevresel Yük: İadelerin Karbon Ayak İzi
Tüketicilerin en sık karşılaştığı iade nedeni olan ‘beden uyuşmazlığı’, eğer etkin bir şekilde yönetilmezse, ciddi bir çevre kirliliğine yol açabiliyor. Dr. Pala, tüketicinin ‘uymazsa geri gönderirim’ rahatlığının ardında bıraktığı görünmeyen karbon ayak izine dikkat çekiyor. Bir ürünün kargo aracılığıyla toplanıp, ayrıştırma ve kalite kontrol birimlerine taşınması, yeniden paketlenmesi ve tekrar stoklanması gibi adımlar, önemli miktarda enerji tüketimine ve dolayısıyla karbon salınımına neden oluyor. Özellikle moda perakendesinde, bir ürünün iade sürecindeki karbon salınımı, ilk sevkiyat sırasındaki emisyonu aşabiliyor. Bu durum, sektörde ciddi bir ekolojik yük oluşturuyor. Tüketicinin sıradan bir işlem olarak gördüğü ‘iade etme’ kararı, arka planda önemli bir çevresel maliyet yaratıyor ve iade ekonomisinin sürdürülebilirlik açısından yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılıyor.
Çözüm Stratejik İyileştirmede Yatıyor
Dr. Pala, bu karmaşık sorunların üstesinden gelmenin yolunun stratejik iyileştirmelerden geçtiğini vurguluyor. Etkin bir şekilde yönetilen tersine lojistik süreçleri sayesinde taşıma planlamasının optimize edilmesi, enerji verimliliğinin artırılması ve geri dönüşüm altyapısının güçlendirilmesi gibi adımlarla risklerin en aza indirilebileceğini belirtiyor. Doğru yönetilen bir tersine lojistik sistemi, hem operasyonel verimliliği artırıyor hem de sürdürülebilirlik hedefleriyle uyumlu bir çerçeve sunuyor. haberdozu.com.tr olarak bu konudaki gelişmeleri yakından takip etmeye devam edeceğiz.
